Centrale coherentie is de vaardigheid om tussen een veelheid van prikkels en informatie de samenhang te zien en er binnen de gegeven context een zinvolle betekenis aan te geven.
Mensen zonder ASS zien snel grote lijnen en samenhang. Details worden weinig tot niet opgeslagen en als ze opgeslagen worden is dit maar voor korte tijd. Mensen met ASS zijn juist erg gericht op details. ze slaan deze vaak op en kunnen ze gemakkelijk onthouden. Het zien van informatie in grote lijnen (hoofdzaken) is daarentegen vaak lastig. Ook kan het lastig zijn om tussen de informatie en context een verband te zien. Als een kind met ASS een moeder ziet huilen kan het geleerd hebben dat die moeder verdrietig is. Maar wat nu als die moeder uien snijdt. Ze is dan niet verdrietig maar het kind kan geen verband leggen tussen wat hij ziet.
De theorie achter centrale coherentie kan een verklaring geven voor enkele gedragingen van mensen met ASS. Zo kan het verklaren waarom mensen met ASS moeite hebben met generaliseren, maar het kan ook bijzondere talenten verklaren. Zo kunnen sommige mensen met ASS bijzonder goed en gedetailleerd tekenen. Dit kan komen doordat zij de details zo goed onthouden.
Ook verklaard het waarschijnlijk waarom je iemand met autisme in een kliniek iets zou kunnen leren maar dat bij thuiskomst blijkt dat deze persoon het niet meer kan. De details van het geleerde komen namelijk niet overeen met thuis. De omgeving is anders en de details waarop de persoon dit kon herkennen kloppen niet, waardoor het geleerde niet in verband wordt gebracht met de nieuwe omgeving. Hij heeft de context van het geleerde niet gegeneraliseerd naar de nieuwe context. Waar het voor mensen zonder ASS niet uit maakt of het de ene badkamer is die schoongemaakt moet worden of de ander, kan dit voor iemand met ASS een heel groot verschil zijn.
Wat een voordeel van het waarnemen met veel details is dat mensen met ASS vaak kwalitatief goed werk afleveren. Het moet namelijk voor de volle 100% kloppen. Ze maken hierdoor weinig fouten en dit wordt binnen het werkveld gewaardeerd. Het is wel vaak lastig voor mensen met autisme dat mensen in hun omgeving genoegen nemen met minder dan 100%.
Een groot nadeel van het waarnemen met veel details is dat je er traag van wordt. Je hebt meer tijd nodig om alles in je op te nemen en te verwerken voordat je kan reageren. Ook kunnen mensen met autisme blokkeren wanneer een detail niet klopt.
Op school kan het als gevolg hebben dat iemand met ASS het tentamen maar half af heeft omdat hij alles precies op wil schrijven zoals het in het boek stond. Het worden heel gedetailleerde antwoorden maar doordat het binnen een bepaalde tijd moet, levert het meestal niet een voldoende op. Een oplossing hiervoor is extra tijd aan te vragen.
in het algemeen kan gesteld worden dat snel en globaal werk niet passend is voor iemand met ASS. Echter gedetailleerd en precies werk kan zeer goed gedaan worden omdat hierin iemand met ASS een voordeel kan hebben.
Bron: Autismespectrum stoornissen bij volwassenen van Annelies Spek
Reactie plaatsen
Reacties